سیستم‌های بیسیم از نظر نحوه ارتباط به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1.سیستم‌های ساده یا بیسیم سیمپلکس  (Simplex Systems)

بیسیم سیمپلکس یکی از ساده‌ترین انواع بیسیم‌هاست که برای ارتباط مستقیم و بی‌واسطه بین دستگاه‌ها طراحی شده است. در این سیستم، ارتباط تنها در یک کانال و به صورت یک‌طرفه در هر لحظه برقرار می‌شود؛ یعنی هنگام ارسال پیام توسط یک نفر، دیگران فقط می‌توانند پیام را دریافت کنند و نمی‌توانند همزمان پاسخ دهند.

این نوع بیسیم‌ها معمولاً در محدوده‌ای محدود عمل می‌کنند که این محدوده به عواملی مانند توان خروجی دستگاه، فرکانس مورد استفاده، شرایط محیطی و وجود موانع بستگی دارد. برای مثال، در مناطق باز و بدون مانع، محدوده ارتباط بیشتری وجود دارد، اما در محیط‌های شهری با ساختمان‌ها یا موانع طبیعی، این محدوده کاهش می‌یابد.

بر اساس شباهت‌ها و تفاوت‌های فرکانس‌های ارسال و دریافت، ارتباط سیمپلکس به دو نوع تقسیم می‌شود:

• سیمپلکس با فرکانس یکسان: در این حالت از همان فرکانس برای ارسال و دریافت استفاده می‌شود.
• سیمپلکس با فرکانس‌های مختلف: در این حالت از دو فرکانس مختلف برای ارسال و دریافت استفاده می‌شود که این دو فرکانس با فاصله بیشتری از هم جدا شده‌اند. به عنوان مثال، در باند فرکانسی 150MHz، فاصله بین فرکانس‌ها 5.7MHz است، در باند فرکانسی 450MHz  این فاصله 10MHz  و در باند فرکانسی 900MHz  این فاصله 45MHz  است.

ویژگی‌های ارتباط سیمپلکس

مزایا:

• تجهیزات ساده، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و هزینه پایین.

معایب:

• به دلیل استفاده از کلید PTT (Push-To-Talk)، که برای صحبت کردن باید دکمه را نگه داشت، استفاده از آن کمی ناخوشایند است.

کاربردهای ارتباط سیمپلکس

• در موقعیت‌های خاص آموزشی، مانند ارتش، پلیس، ماموریت‌ها و سایر مواردی که تماس‌ها کم و مختصر هستند.
• در سیستم‌های جمع‌آوری داده، مانند جمع‌آوری داده‌های هواشناسی، محاسبات مرکزی هزینه‌های تلفن و غیره.

2.سیستم‌های ارتباط دوپلکس (Duplex Systems)

ارتباط دوپلکس به روشی اشاره دارد که در آن هر دو طرف ارتباط می‌توانند به طور همزمان اطلاعات را ارسال کنند (بدون نیاز به نوبتی دریافت و ارسال پیام‌ها). در این حالت، فرستنده و گیرنده هر دو به طور همزمان فعال هستند که با ارتباط نیمه دوپلکس متفاوت است. این روش را ارتباط فول دوپلکس می‌نامند. در حالت فول دوپلکس، هر طرف سیستم ارتباطی هم فرستنده و هم گیرنده دارد، بنابراین داده‌ها می‌توانند به طور همزمان در هر دو جهت منتقل شوند.

دسته‌بندی ارتباط دوپلکس بیسیم

ارتباط دوپلکس به دو نوع تقسیم می‌شود:

• دوپلکس تقسیم فرکانسی (FDD):  در این حالت از دو فرکانس مختلف برای ارسال و دریافت استفاده می‌شود که فاصله فرکانسی آنها یکسان است. این روش همچنین به نام دوپلکس بین‌فرکانسی نیز شناخته می‌شود.
• دوپلکس تقسیم زمانی (TDD): در این روش از یک فرکانس برای ارسال و دریافت استفاده می‌شود و به آن دوپلکس فرکانس یکسان نیز گفته می‌شود. این روش بیشتر در تلفن‌های بی‌سیم خانگی استفاده می‌شود.

ویژگی‌های ارتباط دوپلکس

مزایا:

• استفاده آسان (مشابه تلفن‌های معمولی)، در حالت فول دوپلکس نیازی به تغییر جهت سیگنال نیست، بنابراین هیچ تأخیر زمانی ناشی از تغییر جهت ارسال و دریافت وجود ندارد. این ویژگی برای کاربردهای تعاملی که نیاز به عدم تأخیر دارند (مانند سیستم‌های نظارت و کنترل از راه دور) بسیار مفید است.
• این روش نیاز به دو دستگاه فرستنده و گیرنده در هر دو طرف ارتباط دارد و معمولاً به دو خط داده برای ارسال سیگنال‌های اطلاعاتی نیاز است.

معایب:

• تجهیزات پیچیده‌تر هستند و مصرف انرژی بالاتری دارند (به ویژه برای ایستگاه‌های موبایلی که از باتری به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند، این موضوع مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند).

یک روش برای بهبود:

ایستگاه متحرک از حالت سیمپلکس استفاده کند و ایستگاه پایه از حالت دوپلکس استفاده کند که به آن ارتباط نیمه دوپلکس گفته می‌شود.

از نظر تئوری، انتقال فول دوپلکس می‌تواند کارایی شبکه را بهبود بخشد، اما در عمل این ویژگی تنها با تجهیزات مرتبط دیگر مفید است. به عنوان مثال، برای انتقال فول دوپلکس باید از کابل شبکه زوج تابیده استفاده کرد و هاب متصل در وسط باید قابلیت انتقال فول دوپلکس را داشته باشد. همچنین، سیستم‌عامل شبکه‌ای که استفاده می‌شود باید از فول دوپلکس پشتیبانی کند تا بتواند از تمام ظرفیت این نوع انتقال بهره‌برداری کند.

3.ارتباط نیمه‌دوطرفه  (Half-duplex)

ارتباط نیمه‌دوطرفه اجازه می‌دهد که سیگنال‌ها در دو جهت ارسال شوند، اما تنها در یک زمان، سیگنال‌ها در یک جهت و روی یک کانال منتقل می‌شوند. بنابراین، ارتباط نیمه‌دوطرفه در واقع نوعی ارتباط سیمپلکس است که جهت‌های آن قابل تغییر است.

کاربرد ارتباط نیمه‌دوطرفه

این روش برای سیستم‌های ارتباطی داده‌ای مانند درخواست‌ها، بازیابی اطلاعات و محاسبات علمی مناسب است.

بیسیم‌های دوطرفه سنتی از ارتباط نیمه‌دوطرفه استفاده می‌کنند. از آنجا که این بیسیم‌ها از همان فرکانس برای ارسال و دریافت اطلاعات استفاده می‌کنند، انتقال همزمان سیگنال‌ها ممکن نیست. بنابراین، بعد از اینکه یک طرف صحبت خود را تمام می‌کند، باید به طرف مقابل اطلاع دهد که صحبت تمام شده است (برای مثال، با افزودن عبارت “تمام” پس از اتمام صحبت)، تا طرف مقابل بداند که می‌تواند شروع به صحبت کند