استاندارد IEC
تقسیم بندی مناطق خطرناک و انفجاری در استاندارد IEC کمیسیون الکتروتکنیک بینالمللی (International Electrotechnical Commission).
استاندارد iec علامت اختصاری کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک است که بیشتر کشورهای دنیا از جمله آمریکا عضو آن هستند . هر منطقه خطرناک بر مبنای میزان وجود مخلوط ذرات غبار و گازهای خطرناک به چند ناحیه مختلف تقسیم می شود.
استانداردهای طبقه بندی نواحی بر اساس گازهای قابل اشتعال – سیستم IEC
ناحيه 0
ناحيه ای است که در آن ميزان بالايی از گازهای خطرناک وجود دارد. برای اين که متوجه ميزان خطر بشويم مثالی می زنيم.
ناحیه 1
در اين ناحيه ميزان گازهای خطرناک کمتر است.
اگر گاز های خطرناک به مدت 10 تا 1000 ساعت يکسال در محيطی وجود داشته باشند در گروه ناحيه 1 قرار می دهيم.
ناحیه 2
در اين ناحيه نيز احتمال وجود گازهای خطرناک هست اما به اندازه ناحيه 1 نيست.
اگر در ناحيه ای گازهای خطرناک به مدت 6 دقيقه تا 10 ساعت طی يکسال وجود داشته باشد آن منطقه ر
ا ناحيه 2 می خوانيم.
جدول مشخصات zone
شرايط | زمان وجود ماده خطرناک | ناحيه براساس استاندارد IEC | ميزان خطر |
ناحيه ای که در آن ترکيب گازهای قابل اشتعال و هوا به طور مداوم يا به مدت طولانی وجود دارد. | بيش از 1000 ساعت در سال | ناحيه 0 | بالا |
ناحيه ای که در آن ترکيب گازهای قابل اشتعال بطور نسبی وجود دارد. | 10 تا 1000 ساعت در سال | ناحيه 1 | متوسط |
ناحيه ای که در آن ترکيب گازهای قابل اشتعال خيلی کم است و يا به مدت بسيار کمی در محيط وجود دارد. | کمتر از 10 ساعت در سال | ناحيه 2 | پائين |
استانداردهای طبقه بندی نواحی بر اساس ذرات آتش زا – سیستم IEC
ناحیه 20
مناطقی که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق به صورت دائم یا بیشتر اوقات برای مدت طولانی در آنها وجود دارند.
ناحیه 21
مناطقی که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق به ندرت در شرایط نرمال فرایندی در آنها وجود دارد.
ناحیه 22
مناطقی که یک اتمسفر قابل انفجار شامل مخلوطی از هوا و ذرات گرد و غبار قابل احتراق در شرایط غیر نرمال فرایندی برای مدت کوتاهی در آنها وجود دارد.
جدول مشخصات
شــرایـــــط | ناحیه IEC | میزان خطر |
ناحیه ای كه در آن گرد و غبار قابل اشتعال به طور مستمر یا در اكثر مواقع وجود دارد و این مقدار به اندازه ای است كه می تواند ایجاد حریق نماید. | ناحیه 20 | بسیار بالا |
ناحیه ای كه در آن ذرات قابل اشتعال در شرایط عادی در موارد اندكی وجود دارد و مقدار آن به اندازه ای است كه می تواند ایجاد حریق نماید. | ناحیه 21 | بالا |
ناحیه ای كه در آن ذرات قابل اشتعال به ندرت وجود دارد و یا تنها برای زمان اندكی در محیط هستند و یا با فاصله ای كه در آن تجمع ذرات قابل اشتعال به اندازه ای است كه احتمال آتش گرفتن آنها كم است. | ناحیه 22 | پائین |
طبقه بندی مواد در سيستم IEC
سيستم IEC به مواد مختلف كه در طبقات متفاوت چيده شده اند تقسيم می شود كه عبارتند از گروه I ، گروه II و III. اين تقسيم بندی در زير آمده است:
گروه I: ابزارهای معدنی به ويژه معادن زير زمينی كه شامل گازهای متان هستند.
گروه II: گازهای قابل اشتعال مثل پروپان و هيدروژن و … و همچنين بخارات قابل اشتعالی مثل استون و بنزين.
به زير گروه های C,B,A تقسيم می شود.
گاز يا بخار نماينده | گروه | درجه خطر |
هيدروژن | IIC | بالا |
اتيلن | IIB | متوسط |
پروپان | IIA | پائين |
طبقه بندی دما
در كنار طبقه بندی مناطق و مواد ها به طبقه بندی دما نيز احتياج داريم.
چرا اين طبقه بندی مورد نياز است. در منطقه خطر كه گازها و بخارات قابل اشتعال متراكم شده اند، يك سطح داغ می تواند انرژی لازم برای انفجار را تامين كند. مجددا” نگاهی به اين طبقه بندی دما در سيستم IEC می اندازيم. سيستم استاندارد IEC و در ارتباط دماها
كلاس دما | بيشينه دمای سطح |
OC | |
T1 | 450 |
T2 | 300 |
T3 | 200 |
T4 | 135 |
T5 | 100 |
T6 | 85 |
بايد به اين نكته توجه كنيم كه هر 3 اين طبقه بندی ها يعنی طبقه بندی مناطق خطر، طبقه بندی مواد خطر زا و طبقه بندی كلاس دما برای ايمن نگاه داشتن محيط هستند و بايد دركنار هم آن ها را دنبال كنيم. در جدول بالا T6 نشانه این است که حداكثر دمای سطح مي تواند 85 سانتیگراد باشد. اين چه معنی مي دهد؟ اين يعنی اين كه اگر تجهيزاتی گرما توليد كند و دمای سطحی آن بيش از دمای قابل قبول شود به سطح اشتعال بالقوه تبديل می شود .